W ramach obecnej perspektywy finansowej UE 2014 – 2020 wyraźnie uwidacznia się silne ukierunkowanie wsparcia finansowego na realizację projektów, w których kluczową rolę odgrywa aspekt badawczo-rozwojowy.
Wsparcie kierowane jest do różnych branż i sektorów gospodarki przede wszystkim na realizację projektów B+R, wdrażanie wyników prac B+R do własnej działalności, bony na innowacje, wdrażanie innowacji technologicznych, rozwój kadr B+R, tworzenie lub rozwój zaplecza B+R.
Jak pokazują przykłady praktycznie każdy projekt musi wykazywać potencjał badawczy. Istotą projektów badawczo-rozwojowych są badania przemysłowe oraz eksperymentalne prace rozwojowe (w poprzedniej perspektywie nazywane: pracami rozwojowymi). Oba pojęcia zostały zdefiniowane w art. 2 pkt 85 i 86 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014 oraz w art. 2 pkt 3 lit. c oraz pkt 4 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki.
Według przytoczonego artykułu 2 rozporządzenia Komisji (UE) nr 651/2014:
- „badania przemysłowe” oznaczają badania planowane lub badania krytyczne mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności celem opracowania nowych produktów, procesów lub usług, lub też wprowadzenia znaczących ulepszeń do istniejących produktów, procesów lub usług. Uwzględniają one tworzenie elementów składowych systemów złożonych i mogą obejmować budowę prototypów w środowisku laboratoryjnym lub środowisku interfejsu symulującego istniejące systemy, a także linii pilotażowych, kiedy są one konieczne do badań przemysłowych, a zwłaszcza uzyskania dowodu w przypadku technologii generycznych;
- „eksperymentalne prace rozwojowe” oznaczają zdobywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i biznesu oraz innej stosownej wiedzy i umiejętności w celu opracowywania nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług. Mogą one także obejmować na przykład czynności mające na celu pojęciowe definiowanie, planowanie oraz dokumentowanie nowych produktów, procesów i usług.
Eksperymentalne prace rozwojowe mogą obejmować opracowanie prototypów, demonstracje, opracowanie projektów pilotażowych, testowanie i walidację nowych lub ulepszonych produktów, procesów lub usług w otoczeniu stanowiącym model warunków rzeczywistego funkcjonowania, których głównym celem jest dalsze udoskonalenie techniczne produktów, procesów lub usług, których ostateczny kształt zasadniczo nie jest jeszcze określony. Mogą obejmować opracowanie prototypów i projektów pilotażowych, które można wykorzystać do celów komercyjnych, w przypadku gdy prototyp lub projekt pilotażowy z konieczności jest produktem końcowym do wykorzystania do celów komercyjnych, a jego produkcja jest zbyt kosztowna, aby służył on jedynie do demonstracji i walidacji.
Eksperymentalne prace rozwojowe nie obejmują rutynowych i okresowych zmian wprowadzanych do istniejących produktów, linii produkcyjnych, procesów wytwórczych, usług oraz innych operacji w toku, nawet jeśli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
Jak się najczęściej okazuje podstawowym problemem poprawnej konstrukcji harmonogramu prac jest próba przyporządkowania konkretnych zadań do jednego z tych typów działań. Nie jest to prosta sprawa i wymaga przede wszystkim poprawnego zrozumienia ww. pojęć. Pomóc w tym ma TRL (Technology Readiness Level) metoda służącą do określenia gotowości technologicznej danego rozwiązania, która obejmuje dziewięć poziomów. Szczegółowo tematykę TRL opisywaliśmy już w artykule http://ec-bzp.pl/poziomy-trl/.
Poziomy gotowości technologicznej służą do definiowania stopnia zaawansowania technologii oraz umożliwiają dokonanie porównania stanu zaawansowania prac nad technologiami. Skala ta umożliwia w prosty i czytelny sposób ocenić jak kształtuje się proces realizacji danego projektu, począwszy od fazy koncepcyjnej, przez badania prowadzone w warunkach laboratoryjnych, tworzenie i testowanie prototypu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych, aż do wytworzenia gotowego produktu.
Zgodnie z logiką skali:
- Poziom I – dotyczy badań podstawowych (nie ;
- Poziomy II – VI – badania przemysłowe;
- Poziomy VII – IX – eksperymentalne prace rozwojowe.
Zastosowanie tej skali umożliwią również ocenę jakie prace w obszarze walidacji zostały już zrealizowane, a jakie musza zostać wykonane aby w przyszłości wprowadzić produkt na rynek.
Warto nadmienić, że w ramach dostępnych działań PO IR, obejmujących dziedzinę B+R nie istnieje wymóg realizacji wszystkich etapów TRL. Wnioskodawca może założyć w swoim planie badawczym realizację zarówno badań przemysłowych i jak prac rozwojowych lub wyłącznie prac rozwojowych. Wówczas projekt otrzymuje status wyższej gotowości technologicznej (w niektórych konkursach w takim przypadku może otrzymać dodatkowe punkty na ocenie merytorycznej). Żaden projekt nie może natomiast obejmować swoim zakresem wyłącznie badań przemysłowych, ponieważ ostatecznym rezultatem projektów wspartych w ramach dostępnych dotacji ma być produkt lub usługa nadające się do wdrożenia na rynek.
Podsumowując, wartym zapamiętania są zasadnicze różnice ww. typów badań:
- badania przemysłowe obejmują fazę koncepcyjną, w której nakreśla się przyszłe zastosowania nowego rozwiązania, opracowuje się założenia projektowe i konstrukcyjne, obejmują badania i testy na modelach laboratoryjnych wykonywane w warunkach laboratoryjnych, które mają na celu zweryfikować przyjęte hipotezy badawcze oraz dostarczyć nowej wiedzy;
- prace rozwojowe to bardziej zaawansowana faza, która obejmuje stworzenie kompletnego prototypu, linii pilotażowej lub demonstracyjnej, testowanie rozwiązań w środowisku zbliżonym do rzeczywistego, walidację, podsumowanie efektów przeprowadzonych testów oraz doskonalenie rozwiązań celem opracowania finalnego prototypu.
Źródło:
- Strona NCBIR
- Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014
- Dz.U. 2010 nr 96 poz. 615. Ustawa z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki
Zajrzyj do nas tutaj: